Czerwona Księga – gdy Wschód spotyka Zachód

„[Jung do Izdubara] Teraz być może rozumiesz, że nie mieliśmy wyboru. Musieliśmy połknąć truciznę nauki. W innym wypadku spotkałby nas ten sam los, co ciebie: całkowicie utracilibyśmy swe siły, gdybyśmy napotkali ją niczego się nie spodziewając i nieprzygotowani. Trucizna ta jest tak silna, że każdy, nawet najmocniejszy, ginie pod jej wpływem, giną nawet odwieczni Bogowie. Jeżeli nasze życie jest nam drogie, musimy poświęcić jego część, bo inaczej skazujemy się na pewną śmierć.”
C. G. Jung – „Czerwona Księga”

 

„Obraz jest psychiką”
C. G. Jung

 

W rozdziale ósmym „Czerwonej Księgi” C. G. Jung spotyka postać wschodniego boga – Izdubara, który pragnie poznać i zrozumieć ludzi zachodu ich zwyczaje. Spotkanie Junga i Izdubara i ich rozmowa jest jednocześnie spotkaniem zachodniego naukowego podejścia i wschodniego świata wnoszącego zupełnie inne podejście do natury, mitów i przepowiedni. W kontakcie z zachodnim myśleniem Izdubar słabnie i lęka się, że umiera, co pokazuje niemożność bezpośredniego przełożenia na siebie tych dwóch paradygmatów ludzkiego doświadczenia. Jung znajduje rozwiązanie – ukrywa malejącego Izdubara w jaju i jest świadkiem jego odrodzenia w nowej postaci. Opowieści o tym spotkaniu towarzyszą piękne, symboliczne ilustracje, uzupełniając tekst o niewerbalny przekaz.

Spotkanie z Izdubarem jest jednym z ważniejszych momentów „Czerwonej Księgi” – obrazuje odzyskanie/uzdrowienie mitologicznego myślenia poprzez aktywność wyobraźni, temat, który zajmował C. G. Junga na różne sposoby we wszystkich jego pracach. Obraz i symbol są centralnymi elementami jego psychologii, a ich określone rozumienie jako żywej aktywności psychiki („Obraz jest psychiką”) leżą w samym sercu jungowskiej praktyki analitycznej.

Fragment ten stawia również przed nami wiele pytań, jeżeli chodzi o doświadczenie zachodniego paradygmatu naukowego. W czym nas on wzbogaca i w czym zuboża? Jakie fragmenty doświadczenia stają się dla nas realne, a jakie nierealne? Czy popularny współczesny naukowy paradygmat psychologii, często koncentrujący się jednak na racjonalnej aktywności psychiki nie sprawia, że „słabnie i choruje” obszar doświadczenia powiązany z aktywnością emocji i wyobraźni? I przede wszystkim, co może znaczyć opowieść o Izdubarze, o odrodzeniu płynącym z doświadczenia nierozwiązywalnego konfliktu pomiędzy wschodem a zachodem dla naszego polskiego doświadczenia, w naszej specyficznej geograficznej i kulturowej lokalizacji pomiędzy wschodem a zachodem?

To tylko niektóre z pytań, jakimi zajmować się będziemy na najbliższym wykładzie, poszukując na nie odpowiedzi sięgniemy również do książki „Living in the Borderland: The Evolution of Consciousness and the Challenge of Healing Trauma” Jeromy’ego Bernsteina, który adresuje ten temat z międzykulturowej psychologicznej perspektywy (kultury zachodniej i kultury rdzennych mieszkańców Ameryki Północnej). Zapraszamy wszystkich zainteresowanych postacią C. G. Junga i jego psychologią, jak i zainteresowanych rozumieniem psychoanalitycznym i kulturowym zjawisk dziejących się we współczesnej cywilizacji.