W obronie znanego – kompleksy kulturowe w naszej codzienności

31 marca 2017

18:30 – 20:30

Lokalizacja:

Sens

Warszawa, ul. Niemcewicza 7/9 lok. 81

Zapraszamy zainteresowanych punktami stycznymi pomiędzy psychoanalizą a kulturą na spotkania Klubu Dyskusyjnego organizowane przez Instytut Studiów Kulturowych-RAVEN i Polskie Towarzystwo Psychoanalizy Jungowskiej.

GOŚĆ: Małgorzata Kalinowska

MODERATOR SPOTKANIA: Tomasz J. Jasiński

Bieżącą sytuację zarówno w Polsce, jak i na świecie charakteryzują momenty, które można by opisać jako zacieranie się granic pomiędzy indywidualnym a zbiorowym, lub ich wzajemną przenikalność. Różnice w poglądach politycznych wkraczają w przyjacielskie relacje, dominują dyskusje na stronach portali społecznościowych, stają się przyczyną konfliktów w codziennych spotkaniach. Momenty, w których zbiorowe dominuje indywidualne najczęściej wykluczają możliwość przyjęcia tego, co w psychologii określamy jako mediacyjną, pośredniczącą postawę ego, trzecią pozycję w konflikcie, która pozwala nam na zadanie sobie pytania: „Co się ze mną dzieje? Co się dzieje z nami?” Polaryzujące się opinie sprawiają, że niemożliwe staje się stworzenie przestrzeni pomieszczającej konflikt, stwarzającej warunki do zastanowienia się nad ich źródłem, czy możliwym rozwiązaniem. Znana z indywidualnej pozycji osoba czy sytuacja staje się nagle „kimś/czymś zupełnie innym”, niezrozumiałym, zaskakującym, obcym, a konflikt wydaje się być nierozwiązywalny, rozpadając się na wykluczające się wzajemnie różnice światopoglądowe, oceny i wzajemne ataki.

Takie momenty rozumiemy w psychologii analitycznej jako efekt dostania się ego – na poziomie zbiorowym czy indywidualnym – w pole działania kompleksu kulturowego. Głębsza analiza tego, co się dzieje pozwala na wyłonienie pewnych charakterystycznych mechanizmów i wątków, które mają swoje osadzenie w kulturowej historii grupy, w której dynamika ta występuje i w bieżącej sytuacji grupy.

W trakcie spotkania prowadząca spotkanie opowie o teorii kompleksów kulturowych i o własnych badaniach nad polskim kompleksem kulturowym Cierpiącego bohatera i współczesną dynamiką środkowoeuropejską*). Spróbujemy również przyjrzeć się temu, co dzieje się z nami i z naszym otoczeniem na poziomie mniejszych i większych grup (w tym w rzeczywistości internetowej), i na ile jest to podobne do społecznej dynamiki występującej w innych kulturach, a gdzie możemy zaobserwować charakterystyczne dla Polski różnice.

_____________________

*) Małgorzata Kalinowska jest autorką artykułów „Suffering Hero – Messianism in Polish Cultural Complex” („Cierpiący bohater – mesjanizm w polskim kompleksie kulturowym” – rozdział w książce „Europe’s Many Souls”), „Monuments of memory: defensive mechanisms of the collective psyche and their manifestation in the memorialization process” („Pomniki pamięci – obronne mechanizmy psychiki zbiorowej i ich przejawy w procesie upamiętniania”, artykuł w Journal of Analytical Psychology dotyczący społecznej reakcji na katastrofę smoleńską) i najnowszego „Le frontier increate dell’Europa Orientale” („Niepewne granice Europy Wschodniej” w „Piccolo lessico del grande esodo. Ottanta lemmi per pensare la crisi migrante”), w których poszukuje rozumienia dynamiki zbiorowej z bieżących dekad w Europie Środkowej i Wschodniej. Jej wykład na temat kompleksów kulturowych jest zaplanowany na maj tego roku w International School of Analytical Psychology w Zurichu.

Klub dyskusyjny „Psychoanaliza kultury” to propozycja comiesięcznych spotkań odbywających się na styku kulturoznawstwa i psychoanalizy.  W trakcie spotkań poszukujemy rozumienia zarówno historycznych jak i współczesnych zjawisk kulturowych. Spotkania odbywają się w Czeladzi od jesieni 2016 roku. Moderatorem spotkań czeladzkich jest Antonina Szybowska – członek zespołu RAVEN.