Transformacyjna i obronna funkcja kompleksów kulturowych – wykład Małgorzaty Kalinowskiej w ISAP Zurich
Za tydzień członek Zarządu Raven, Małgorzata Kalinowska jako jeden z gościnnych wykładowców przedstawi prezentację dotyczącą dynamiki i funkcji kompleksów kulturowych w Międzynarodowej Szkole Psychologii Analitycznej w Zurychu. Poniżej publikujemy abstrakt wykładu. Artykuły odwołujące się do niego zostaną opublikowane w najbliższych miesiącach na części blogowej naszej strony „Opowiastki o współczesności”. Jesienią planowane jest spotkanie Klubu Dyskusyjnego w Czeladzi o tej tematyce.
“Transformacyjna i obronna funkcja kompleksów kulturowych”
Wykład publiczny w: International School of Analytical Psychology Zurich
Małgorzata Kalinowska
Wykład stanowi analizę relacji pomiędzy długoterminowymi skutkami traumatycznych utrat na poziomie zbiorowym, a organizacją i aktywacją kulturowych kompleksów. Wprowadza analityczną perspektywę omawiając indywidualne i zbiorowe reakcje na traumatyczne czasy, rozumiane jako odbywające się poza znanymi parametrami doświadczenia i wykraczające poza różnicowanie wykreślające ramy współczesnej kultury. Jako takie, traumatyczne doświadczenie stwarza sytuację “zniesienia różnicowania”, w tym różnicowania pomiędzy indywidualnym i zbiorowym. Opierając się między innymi na pracach Carla Gustawa Junga, Grega Mogensona, Thomasa Singera, Samuela Kimblesa, Mary Williams i Rosemary Gordon, wykład przedstawia rozumienie chrakteru doświadczeń traumatycznych na kulturowym poziomie i ich długoterminowych konsekwencji dla kultury. Pokazuje, jak w czasie, który następuje po traumatycznej utracie kompleks kulturowy organizuje grupowe i indywidualne doświadczenia, manifestując się między innymi na poziomie pamięci zbiorowej.
Organizacja i aktywacja kompleksów kulturowych jest rozumiana tu jako rezultat zbiorowego zmagania się z ciągłym zagrożeniem fizycznym, psychologicznym i duchowym unicestwieniem. W czasach traumatycznych utrat kompleksy służą utrzymaniu ciągłości kulturowej tożsamości i dostarczają nadziei na odrodzenie, ale w toku historii zaczynają się manifestować ich obronne funkcje, które przywołują symbolikę przeszłego zagrożenia w nowych zbiorowych sytuacjach. Wykład przedstawia obie funkcje kompleksu – transformacyjną i obronną – poddając jednocześnie refleksji ich konsekwencje dla przeszłego, obecnego i przyszłego życia na poziomie zbiorowym.
Przykładem ilustrującym organizację i dynamikę kompleksów kulturowych jest polski kompleks kulturowy mesjanistycznego Cierpiącego bohatera, który tu rozumiany jest jako rezultat kumulacyjnej traumy na poziomie zbiorowym, od czasów dziewiętnastego stulecia. Późniejsze powroty przejawów kompleksu wiązały się z czasami zbiorowych zmagań, które wprowadzały niepewność w obszar tożsamości zbiorowej, włączając w to aktualny polski kryzys, którego elementem jest reaktywacja przeszłej symboliki obrazów związanej ze śmiercią i bohaterstwem, jak również ruchów o charakterze nacjonalistycznym, a który stał się wyraźny na poziomie kulturowej symboliki i życia społecznego po katastrofie smoleńskiej w 2010 roku. Wykład stawia pytania dotyczące aktualnej sytuacji w zbiorowym życiu w obrębie kultury zachodniej, gdzie tego rodzaju tendencje wydają się aktywować w różnych kontekstach kulturowych. Odwołuje się do wcześniejszych publikacji Małgorzaty Kalinowskiej, w tym do artykułu „Monuments of Memory. Defensive mechanisms of collective psyche and their manifestation in the memorialization process”, Journal of Analytical Psychology, 57, 425-444 (dotyczy społecznej reakcji na katastrofę smoleńską, i rozdziału: „The Suffering Hero and Messianism in a Polish Cultural Complex”, w: „Europe’s Many Souls: Exploring Cultural Complexes and Identities”, 2016 (analiza kompleksu kulturowego Cierpiącego bohatera).
Małgorzata Kalinowska, psychoanalityk jungowski, autorka, tłumaczka
Małgorzata jest certyfikowanym psychoanalitykiem jungowskim uprawnionym do prowadzenia superwizji – Indywidualnym Członkiem Międzynarodowego Towarzystwa Psychologii Analitycznej. Jest również członkiem założycielem Polskiego Towarzystwa Psychoanalizy Jungowskiej, gdzie uczestniczy w aktywnościach Komisji Szkoleniowej i Komisji Etyki, wykładając między innymi na szkoleniu I stopnia w psychoanalizie jungowskiej. Pracuje w prywatnej praktyce klinicznej od 1999 roku. Równolegle pracowała w stacjonarnej i poradnianej pomocy psychoterapeutycznej w obrębie Narodowego Funduszu Zdrowia.
Zajmuje się psychologią C. G. Junga od początku swej psychologicznej edukacji w latach dziewięćdziesiątych. Ważne dla niej jest podejście integracyjne – zarówno wobec różnych nurtów psychologii jungowskiej, jak i jej punktów spotkań z innymi dziedzinami nauk.
Jest tłumaczem kilku książek z zakresu psychologii analitycznej, w tym „Alchemii” Marie-Louise von Franz i „Wewnętrznego świata traumy” Donalda Kalscheda. Jej artykuły ukazały się między innymi w Journal of Analytical Psychology i w dwóch anglojęzycznych publikacjach książkowych z zakresu współczesnej psychologii jungowskiej.
W ISAP Zurich (Międzynarodowa Szkoła Psychologii Analitycznej) studiują uczniowie z ponad 25 krajów o różnych narodowościach, zawodach i przekonaniach religijnych. Łączy ich zainteresowanie psychologią jungowską i jej leczącym podejściem do duszy. Program szkoleniowy wchodzi w zakres AGAP (Associate of Graduate Analytical Psychologists), największego stowarzyszenia jungowskiego zrzeszonego w IAAP. Psychoterapia jungowska jest najbardziej rozpowszechnioną formą psychoterapii w Szwajcarii.
